Çankırı Küpecik Peyniri

Peynir Türü

Tulum, Küp, Çanak, Testi, Ahşap vb Materyallerde Olgunlaşan Peynirler

Peynirin Yağ Sınıfı

Yarım Yağlı

Peynirin Yapısı

Ufalanmış

Sertlik Derecesi

Yarı Sert

Peynirin Rengi

Sarımsı beyaz, krem rengi

Peynirin Adı : Çankırı Küpecik Peyniri
Yöresel Adı : -
Üretim Bölgesi/Şehir : Çankırı Merkez, Yapraklı
Peynirin Üretim Mevsimi (Ay olarak) : Mayıs-Ağustos
Kullanılan Hammaddeler :

İnek sütü, peynir mayası, bal, incir, keçiboynuzu, üveyik buğdayı (sert buğday)

Süte Uygulanan Isıl İşlem Durumu : Çiğ
Pıhtılaştırma Yöntemi : Peynir Mayası
Üretimde Kullanılan Ekipmanlar : “Kıskı”, kazan, bez torba, temiz bez, temiz kap, küp (Küpecik),
Peynirin Üretimi :

Üveyik buğdayı (sert buğday) kaynatılarak yeşil suyu akıtılır. Tekrar kaynatılır ve yeşil suyu uzaklaştırılır. Üçüncü kez aynı işlem tekrar edilir. Yeşil su kalmayınca ısıtmaya son verilir ve soğutulur. İçerisine bal, incir, keçiboynuzu, şirden eklenerek bir bidona aktarılır ve bir hafta on gün bekletilir.

 

Peynir yapımı için inek sütü sağılır sağılmaz şirden mayası ile mayalanır. Mayalama 32 °C’de 2-3 saat sürer. Oluşan pıhtının suyu üstüne çıkana kadar beklenir ve çıkan su dökülüp pıhtı torbalara aktarılır. Bir süre sonra teleme torbadan çıkarılıp tuzlanır ve tekrar torbalanır. Üzerine “kıskı” konur. Bu şekilde 3 gün bekletildikten sonra yeniden torbalardan çıkarılıp tuzlanır, iyice yoğrulur ve küpecik adı verilen küplere basılır. Küpeciklerin özelliği ince, uzun ve sırsız olmalarıdır. Küpecik sırsız olursa, gözeneklerinden peynirin suyunun ayrılması kolay olur. Büyük ve geniş küplerin orta kısımlarından peynir suyunun ayrılması zor olduğundan, bu gibi küplerde olgunlaştırılan peynirler çabuk bozulur. Bundan dolayı küçük küpecikler tercih edilir. Peynir doldurulan küplerin ağzı bir bezle bağlanır ve ters olarak toprağa gömülüp 3 ay olgunlaşmaya bırakılır.

 

Köylerde geleneksel olarak yapılan diğer bir uygulama ise yaz mevsiminin başlamasıyla komşular arasında sütlerin sırayla birleştirilmesi yolu ile peynir yapılmasıdır. Bu şekilde sıra ile diğer evlere süt verilerek, herkesin peynir yapımını bir defada bitirmesi sağlanır. Bu süreçte beyaz örtünün katları arasına üst üste konulan taze peynir telemesinin üzerine ağırlık konulur. Bu işlem peynirlerin suyu iyice ayrılana kadar birkaç kez örtüler değiştirilerek yapılır. Preslenmesi tamamlanmış taze peynir ufalanır (rendelenir) ve küpeciğe sıkıca doldurulur. Üstü top halinde bir bezle hava almayacak şekilde kapatılır ve ağız kısmı temiz bir bezle boğum yerinden sıkıca bağlanır. Serin bir yerde (kiler vb.) ters çevrilmiş şekilde iki ay kadar muhafaza edilir. Bu bekleme sürecinde peynirin bir taraftan olgunlaşması, diğer taraftan içindeki suyun gözeneklerden uzaklaşarak hem bozulmadan kalması ve hem de kendine has lezzeti kazanması sağlanmış olur.

Peynirin Olgunlaştırma Durumu : Çiğ süt ve çevreden gelen karışık mikroorganizmalar
Olgunlaştırma Şekli ve Süresi (kiler, teneke, tulum, v.b./ay olarak ) : Küpecik adı verilen küplerde Toprak/kuma gömülü olarak
Peynirin Yağ Sınıfı : Yarım Yağlı
Peynirin Rengi : Sarımsı beyaz, krem rengi
Peynirin Yapısı : Ufalanmış
Peynirin Sertlik Derecesi : Yarı Sert
Peynirin Ayırt Edici Özelliği : Az yağlı ve hafif aromalı olmalı
Peynirin Yanında Tüketilen Diğer Yiyecekler : Kahvaltılıklar, ikindi çaylarında ince ekmek içine sarılarak veya muska yapılarak tüketilmektedir.
Besin değerleri 100 gr içindir.
Su

En çok 45 g (1)

Kül

2.45-5.80 g (1)

Yağ, toplam

25 ≤ süt yağı <45 g (1)

Protein

19.47-26.29 g (1)

  • (1) Çankırı Küpecik Peyniri Coğrafi İşaret Sicil Belgesi (https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/32e85bcb-f309-4d6d-8637-46249047c496.pdf)
Fotoğraflar proje kapsamında çekilmiştir ticari amaçla kullanılamaz.

Türkiye Geleneksel Peynir Envanteri

Türkiye’ye özgü geleneksel peynir çeşitlerine buradan ulaşabilirsiniz.
Tümünü Göster